Akademik Veri Yönetim Sistemi
VI. International Social Sciences Congress Bosnia, Sarajevo, Bosna-Hersek, 24 - 25 Ekim 2024, ss.269-271, (Özet Bildiri)
İnsanoğlu için kaçınılmaz bir son olan yaşlılık toplum için önemli bir konudur.
Teknolojinin ve dolayısıyla tıbbi olanakların gelişmesi insanların yaşam kalitesinin
artmasına ve insan ömrünün uzamasına yardımcı olmuştur. Geçmiş dönemlerde yaşlı
bireyler toplumda akıl danışılan, önemli deneyimlere sahip kişiler olarak bilinirken,
günümüz toplumlarında hızla yenilenen düzene ayak uyduramayan ve teknolojinin
gerisinde kalmış kişiler olarak görülmektedir. Kültürler arası anlatı aracı olan sinemada,
yaşlılık olgusuna daha sık ve gerçekçi örneklerle değinildiğini söylemek mümkündür. Son
yıllarda yaşlılıkla ilgili filmlere bakıldığında ilk akla gelenlerden bazıları, Haneke’nin
2012 yılında çektiği film “Aşk” (Amour), 2015 yılında Sorrentino’nun yazıp yönettiği
“Gençlik” (Youth) ve 2021’de Zeller’in çektiği “Baba” (The Father)’dır. Çalışmanın
örneklemi, Gaspar Noé’nin 2021 yapımı “Vortex” filmi ise yaşlılık, ölüm ve zihinsel çöküş
temalarını derinlemesine işleyen, yönetmenin alışılmış stilinden oldukça farklı, minimalist
bir yapım olarak dikkat çekmektedir. Noé’nin “Vortex” filmindeki auteur yaklaşımı, onun
diğer filmlerine kıyasla daha sakin ve sabırlı bir anlatıyı barındırmaktadır. Genelde şok
edici, görsel olarak saldırgan filmleriyle bilinen yönetmen, bu filmde yaşlılık ve ölüm
temalarını daha empatik ve derinlikli bir şekilde işlemektedir. Film, Demans’ın etkisiyle
kadın kahramanın zihinsel kaybı, yaşlılıkla birlikte gelen bellek kaybını merkeze
koymaktadır. Noé, bu çöküşü yalnızca kişisel bir kayıp olarak değil, aynı zamanda
toplumsal bir sorun olarak da ele alır. Filmin teknik olarak anlatımı da görsel dili daha
güçlü hale getirmektedir. Film, iki karakterin bakış açılarını yansıtmak için sık sık ekranı
ikiye bölen bir anlatım dili kullanır. Bu “split-screen” tekniği, karakterlerin giderek artan
izolasyonlarını, yalnızlıklarını ve birbirlerinden uzaklaşmalarını görselleştirmekte önemli
bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, “Vortex” filmi örneklemi üzerinden
yaşlılık, ölüm ve bellek gibi temaların işlenişi incelenerek tematik bir analiz yapılması
hedeflenmektedir. Özellikle çalışmada filmin görsel dilinin ve sinematografisinin bu
çerçevede nasıl kullanıldığı üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Gaspar Noé, Vortex, Yaşlılık, Tematik Analiz, Demans, Sinema