Türkiye’de tutuklu ve hükümlü sayısı, istikrarlı bir şekilde artış göstermekte ve ceza infaz kurumlarının doluluk oranları da buna paralel şekilde artmaktadır. Yeni infaz kurumları inşa etmek veya genel af ilan etmek gibi geçici çözümlerden ziyade, hapis cezasına seçenek yaptırımlar, infaz kurumlarındaki kapasite sorununa kalıcı bir çözüm olabilir. Bu çalışmada hapis cezasının verilmesinin ağır, diğer mevcut yaptırımların da hafif olarak kabul edildiği durumlarda, bir ara yaptırım olarak ön plana çıkan ve yakın dönem ceza adalet politikaları arasında en başarılılarından biri olarak kabul edilen “kamuya yararlı bir işte çalıştırma” yaptırımının Türkiye ve Hollanda ceza adalet sistemindeki yeri, hukuki niteliği, infazı ve sonuçları karşılaştırılmalı olarak sunulmaktadır. Ülkemizde kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımının kökleri Osmanlı Devleti’ne dayanmakla birlikte 2005 yılında Türk ceza mevzuatında yaşanan değişikliğe ve 2006 yılında denetimli serbestlik müdürlüklerinin faaliyete geçmesine kadar dikkate değer bir gelişme yaşanmamıştır. Hollanda’da ise kamuya yararlı bir işte çalıştırma 1970’li yıllardan itibaren denetimli serbestlik kapsamında uygulanmaktadır. Karşılaştırmak üzere Hollanda örneğinin seçilmesinin iki sebebi bulunmaktadır. İlki, Hollanda’da 2001 yılında ceza kanununda yapılan değişiklikten sonra, kamuya yararlı bir işte çalıştırmanın müstakil uygulanabilen bir ceza olarak kendine has bir yapıya bürünmüş olmasıdır. Hollanda’nın aksine, Türkiye’de kamuya yararlı bir işte çalıştırma ise bir ceza türü olarak düzenlenmemiştir. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, ödenmeyen adli para cezalarından dönüştürülen veya ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin koşullu salıverilmeleri sırasında denetimli serbestlik kapsamında yükümlülük olarak ücretsiz çalıştırmaya hükmedilebilmektedir. İkincisi, bu yaptırımın sonuçlarının Hollanda’da ampirik olarak test edilmiş olmasıdır. Yapılan bilimsel araştırmalar, kamuya yararlı bir işte çalıştırma yaptırımının suçun tekerrürünün önlenmesinde etkili olduğunu destekler niteliktedir. Bu kapsamda çalışmada, kamuya yararlı bir işte çalıştırmanın Hollanda’daki uygulaması ve sonuçlarının, Türkiye için yol gösterici olup olamayacağı tartışılmaktadır.
The rate of the prison population and occupancy level in prisons in Turkey are increasing steadily. The alternative sanctions can be a permanent solution to the capacity problem in prisons instead of temporary solutions such as building new prisons or amnesty. In this study, the legal regulation, the execution, and the results of the community work, which is considered to be one of the most successful in recent criminal justice policies and in cases where the imprisonment is heavy and other existing sanctions are considered light, in the Turkish and Dutch criminal justice systems are presented comparatively. Although the roots of community work in Turkey were based on the Ottoman Empire, there was no remarkable development until the amendment in the Turkish penal legislation in 2005 and the operation of the Probation Directorates in 2006. In the Netherlands, it has been implemented within the scope of probation since the 1970s. There are two reasons why I chose the Dutch example for comparison. First, after the 2001 amendment to the penal code in the Netherlands, community work has taken on a unique structure as a punishment that can be applied independently. Contrary to the Netherlands, community work is not regulated as a form of punishment in Turkey. However, community work is applied as an alternative sanction to short-term imprisonment, or unpaid fines can be converted into it. In addition, during the release of the convicts in the penitentiary institution on probation, community work may be imposed as a liability. Second, the consequences of this sanction have been empirically evaluated in the Netherlands. Scientific researches support that the sanction of community work is effective in preventing crime. In this study, it is discussed whether the practice and consequences of community work in the Netherlands can be a guide for Turkey.
