TARİHSEL BELGELER IŞIĞINDA DİYARBEKİRLİ SAİD PAŞA’NIN HAYATI VE HİZMETLERİ


Creative Commons License

MERMUTLU M. B.

e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, cilt.14, sa.3, ss.1389-1414, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 14 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.26791/sarkiat.1131111
  • Dergi Adı: e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Academic Search Premier, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1389-1414
  • İstanbul Ticaret Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Diyarbakır’ın yetiştirdiği çok yönlü ve önemli bir bilgi adamı olan Said Paşa hayatını devlet hizmetinde geçirmiş ve bu hizmete devam ediyorken erken denilecek bir yaşta vefat etmiştir. Said Paşa’nın memuriyetine ait sicil kaydı yanında atamaları, nakilleri ve hizmetlerine ait belgeler onun hayat seyrinin resmî tanıkları olarak önemli vesikalar hükmündedir. Bu belgelerin bir kısmı Süleyman Nazif tarafından babası Said Paşa hakkında daha önce verilen bilgilerle de örtüşmesi bakımından anlamlı bir teyid hükmündedir. Ayrıca Said Paşa’nın kendi elyazısıyla soy ağacına dair bize bıraktığı bir yazı da beyan edilecek olan belgeler arasında yer alacaktır. Bu belgelerin büyük bölümünü Başbakanlık Osmanlı arşivi kayıtlarından, bir kısmını da Said Paşa’nın el yazısıyla bıraktığı ve çeşitli kütüphanelerde bulunan müsvedde halindeki notlardan elde etmiş bulunmaktayız. Mevcut belgelerin, Diyarbekirli Said Paşa’nın hayat ve memuriyet hizmetine ilişkin pek çok noktanın aydınlanması ve ileriki çalışmalara katkı sağlamada yardımcı olacağı umudundayız. Said Paşa ilk emekliliği yıllarında memleketi olan Diyarbekir’de boşta bulunduğu sıralarda tecrübelerinden yararlanılmak üzere zaman zaman geçici olarak devlet işlerinde istihdam edilmeye devam etmiştir. Bu geçici görevlerinden biri de Cizre Beyi Bedirhan Paşa’nın oğulları Osman ve Hüseyin Beylerin isyanı sırasındadır. Said Paşa’nın vefatından sonra geride kalan eşi ve yirmi yaşına ulaşmamış çocuklarına maaş bağlanması hususunda yapılan başvuru üzerine işlem başlatılmış, dul ve yetimlere ödenecek miktar belirlenmiştir.
Raised in the city of Diyarbekir, Said Pasha was a multidimensional and prominent man of knowledge who has spent his life in government service and died at a relatively young age serving his country. In addition to his service records Said Pasha’s appoinments, transfer papers and official papers relating to his services are important documents that are living witnesses of his life and time. Some of these documents are significant confirmations to former knowledge provided by his son Süleyman Nazif about Said Pasha. In addition, Said Pasha’s genealogical tree in a document hand-written by himself will be one of the records presented in this study. We have obtained most of these documents from the Ottoman archive records of the Prime Ministry, and some of them from the handwritten notes of Said Pasha and found in various libraries. We hope that the available documents will help to enlighten many points related to the life and civil service of Said Pasha from Diyarbekir and to contribute to future studies. During his first retirement years, Said Pasha continued to be employed in state affairs temporarily to benefit from his experiences during his vacant time in his hometown of Diyarbekir. One of these temporary duties was during the rebellion of Osman and Hüseyin Beys, sons of Cizire Lord Bedirhan Pasha. After Said Pasha’s death, the process was initiated upon the application for the payment of a salary to his wife and children who did not reach the age of twenty, and the amount to be paid to the widow and orphans was determined.