Maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için ceza muhakemesi hukukunda başvurulan en önemli delillerden biri de tanıktır. Tanık, somut olayı beş duyusu ile algılayarak belli bir izlenim elde etmiş bireylerdir. Bu sebeple tanıkların beş duyusu ile algılamış oldukları somut olay hakkında beyanları alınmaktadır. Tanık beyanları sonucunda sanık hakkında hüküm verilmesi sebebiyle vermiş oldukları beyanların güvenilirliğinin belli şekillerde sağlanması gerekmektedir. Tanık sorgulama hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’in 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasının d bendinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre sanık, iddia ve müdafaa tanıklarını sorguya çekmek yahut çektirmek hakkına sahiptir. İddia ve müdafaa tanıklarının sorguya çekilmesi kural olarak mahkeme önünde yapılmaktadır. Ancak bazı istisnai durumlarda tanıklar mahkeme önüne getirilememekte yahut gelmemektedir. Böyle durumlarda sanığın adil yargılanma hakkının ihlal edilmesi gündeme gelebilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi (AYM) tanıkların mahkeme önünde sorgulanmaması hallerinde sanığın adil yargılanma hakkının ihlal edilip edilmediğine dair birtakım ölçütler belirlemiştir. Bu çalışmamızda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ve Anayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararlar bağlamında ve belirlediği ölçütler doğrultusunda tanık sorgulama hakkı incelenmiştir.
One of the most important types of evidence used in criminal procedure law to reveal the material truth is the witness. Witnesses are individuals who have acquired a certain impression by perceiving the concrete event with their five senses. For this reason, the statements of the witnesses about the concrete event that they perceived with their five senses are taken. Due to the verdict of the accused as a result of the witness statements, the reliability of the statements they have given must be ensured in certain ways. The right to question witnesses is regulated in subparagraph d of paragraph 3 of article 6 of the European Convention on Human Rights (ECHR). According to this regulation, the accused has the right to examine or have examined witnesses against him. As a rule, the interrogation of allegation and defence witnesses is done before the court. However, in some exceptional cases, witnesses cannot or do not appear before the court. In such cases, the right of the accused to a fair trial may be violated. The European Court of Human Rights and the Constitutional Court have set certain criteria as to whether the defendant's right to a fair trial is violated if the witnesses are not interrogated before the court. In this study, the right to interrogate a witness is discussed in the context of the decisions given by the European Court of Human Rights and the Turkish Constitutional Court and in line with the criteria determined.
