Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hukukun Güncel Gelişmeleri Sempozyumu, Erzincan, Türkiye, 10 - 13 Şubat 2022, ss.302-303
Miras Kapsamında Ticari İşletmenin Edinimi
Türk Medeni Kanunu m. 599/f. 1 uyarınca miras, miras bırakanın ölümüyle mirasçılara geçer. Bu şekilde geçişte külli halefiyet ilkesi geçerlidir. Ayrıca bu geçişten sonra terekedeki unsurların mirasın paylaşılması kapsamında hukuki işlem yoluyla devirleri gerçekleştirilebilir. Özel hukukta bir varlığın devri, kural olarak, cüz’i halefiyet ilkesi uyarınca gerçekleşse de mirasın paylaşılmasında ticari işletmenin devri söz konusu ise devir kısmi külli halefiyet ilkesi uyarınca sağlanır.
Ticari işletmenin terekenin bir parçası olması sıklıkla karşılaşılabilecek bir durumdur. Türk hukukunda ticari işletmenin miras yoluyla edinimine ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ticari işletmenin miras yoluyla edinimi, maddi ve gayri maddi unsurları ile birlikte iktisadi bir bütün olarak ticari işletmenin bu değerini muhafaza ederek mirasçıların malvarlığına intikal etmesi sonucunu doğurur. Böylece kendisini oluşturan unsurlarından daha fazla değere sahip olan ticari işletmenin unsurlarına bölünerek değer kaybetmesine ve müşteri çevresiyle birlikte o ana kadar işler bir vaziyette olan bu işletmenin gelecekteki kazancından mirasçıların mahrum olmasına mani olunur. Ticari işletmenin devri prosedürleri, miras yoluyla ticari işletmenin devrinde bulunmamaktadır. Murisin ölümü ile birlikte külli halefiyet uyarınca ticari işletme mirasçılara geçer.
Miras yoluyla mirasçılara geçen ticari işletme mirasın paylaşılması kapsamında devredilebilir. Bu devir ticari işletmenin devri yoluyla gerçekleştirilebilir. Eş söyleyişle bu devir, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanun m. 11/f. 3 ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 202 hükümleri temelinde yapılabilir. Dolayısıyla da ticari işletmenin devri prosedürleri bu türden devirlere uygulanır.
Çalışmamızda miras yoluyla ticari işletmenin edinimi ve mirasın paylaşılması yoluyla ticari işletmenin devri ayrı ayrı ele alınarak bunlara miras hukuku ve ticaret hukuku hükümlerinin ne şekilde uygulanacağı incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Miras, Tereke, Ticari İşletme, Devir, Külli Halefiyet.
Acquisition of Commercial Enterprise by Inheritance
ABSTRACT
Pursuant to the Turkish Civil Code art. 599 (1), the inheritance, on a person's death, is passed to their heirs. The principle of universal succession applies to such a transition. After this transition, transfer of elements in the estate through a legal transaction can be carried out as part of the division of inheritance. Although the transfer of an asset under Turkish private law is, as a rule, carried out in accordance with the principle of singular succession; it is the principle of partial universal succession that applies when there is a transfer of commercial enterprise as part of the division of inheritance.
The fact that a commercial enterprise is part of an estate is a frequent situation in ordinary life. There is no particular regulation in Turkish Law with regard to the acquisition of commercial enterprise by inheritance. The acquisition of commercial enterprise by inheritance results in the transfer of commercial enterprise to the assets of heirs, as a whole economic activity including tangible and intangible elements, preserving its value. In this way, it is prevented that the commercial enterprise, which is more valuable than its single constituents, lose value by division and that heirs’ deprivation of future earnings of the enterprise that has been in operation with its customer portfolio until the time of transfer. The procedures regarding the transfer of commercial enterprise do not exist in the acquisition of commercial enterprise by inheritance. On a person’s death, commercial enterprise is passed to their heirs in accordance with the principle of universal succession.
The commercial enterprise that passes to heirs by inheritance may be transferred as part of the division of inheritance. This transfer could be carried out through the transfer of commercial enterprise. In other words, this transfer could be carried out pursuant to art. 11 (3) of the Turkish Commercial Code No. 6102 and art. 202 of the Turkish Obligation Code No. 6098. Therefore, the procedures regarding the transfer of commercial enterprise apply to such transfers.
In this study, the acquisition of commercial enterprise by inheritance and the transfer of commercial enterprise through the division of inheritance will be respectively analysed and the question of how the law of succession and the commercial law would apply to these matters will be answered.
Keywords: Inheritance, Estate, Commercial Enterprise, Transfer, Universal Succession.