Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÖZGÜRLÜK Yeni Bir Bakış, Merve Betül Üçer,Latif Karagöz, Editör, FİKİR Yayınları, İstanbul, ss.115-154, 2023
Sanat tar"h", dü#ünce tar"h"nden, dü#ünce tar"h" de m"llet
ve cografya tar"h"nden ayrı ele alınamaz ve degerlend"r"-
lemez. Z"ra sanat, b"r toplumun tar"hsel varolu# macerasında
"n#a ett"g" benl"k "dd"asının ve dü#ünce k"ml"g"n"n
ben"msed"g" ontoloj"k a"d"yet "l"#k"ler"ne, "deal hak"kat
arayı#ının ep"stemoloj"k, fenomonoloj"k, et"k ve estet"k
çerçeveler"ne "#aret eden ruh "kl"m", tahayyül ve tasavvur
b"ç"m"d"r. Öyle k" b"r m"llet"n sanat anlayı#ının, k"ml"g"n"
"n#a ett"g" tar"hsell"g" "ç"nde yogrulan, b"ç"mlenen ve somutla
#an ruhunun ve aklının benl"k "dd"asının hak"kate
ve özgürlük arayı#ına n"spet"n"n ne #ek"lde tes"s ed"ld"g"
ve deg"#t"g"ne da"r öneml" "puçları sundugunu söyleyeb"l"-
r"z. Bu çerçevede, Batıda te#ekkül eden teologya anlayı#ına
ve tasavvur b"ç"mler"ne temel te#k"l eden res"msell"kle
ayrı#maz b"r "l"#k" "ç"nde bulunan t"yatronun tragedyadan
melodrama uzanan yakla#ık 2500 yıllık tar"h" üzer"nden,
Batı dü#ünce k"ml"g"n"n hak"kat ve özgürlük "dd"asının ne
116
!ek"lde b"ç"mlend"g" ve toplumsal deg"!"m-dönü!üm süreçler
"ne e!l"k ett"g" sorusunu muhakeme edeb"l"r"z.
Batı’nın t"yatro, roman ve s"nema kültürüne hak"m olan
anlatı geleneg"n"n yapısal ve "lkesel özell"kler"n"n ortaya
çıkarılması "ç"n ger"ye dogru g"d"lmes" ve kaynagının
ara!tırılması gerek"r. Batı’nın anlatı geleneg"n"n beslend"-
g" köklere uzandıgımızda, kar!ımıza "k" temel anlatım ve
göster"m b"ç"m" çıkmaktadır: Tragedya ve komedya. Özell
"kle tragedya, daha sonra ortaya çıkan dram, melodram,
korku ve b"l"m-kurgu g"b" b"rçok anlatı türüne kaynak
te!k"l etmekted"r. Günümüzün geçerl" türler"nden ger"ye
dogru veya kaynaktan günümüze dogru yapılacak b"r "z
tak"b", Batı anlatım ve göster"m geleneg"n"n tar"hsel süreç
"ç"nde tecrübe ett"g" deg"!"m ve dönü!ümler"n anla!ılmasına
katkı sunacaktır. Bu katkının saglanab"lmes" "ç"n,
öncel"kle tragedyadan melodrama kadar uzanan t"yatro
ve tems"l anlayı!larının tems"l ett"g" dünya görü!ler"ne
temel te!k"l eden ontoloj"k yakla!ımların felsef" b"r bakı!
açısıyla kar!ıla!tırılması ve muhakeme ed"lmes" gerek"r.