ÖZET

Din olgusu tarih boyunca insan aklının en kadim ve en yaygın uğraşlarından biri olmuştur. Bireyin içinde duyumsadığı, duygu, düşünce ve davranış üzerinde önemli etkileri olan din olgusu çağdaş psikolojik yaklaşımlar tarafından kendini gerçekleştirme önündeki önemli bir engel olarak ele alınmış, yaygın bir biçimde ruhsal işleyişin dışında tutulmuştur. Bununla birlikte dini duygu ve deneyimin psişik bir olgu olarak bireyin ruhsallığıyla olumlu ve/veya olumsuz şekillerde ilişkili olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bireyin öznel yaşantısında olduğu kadar ilişki dinamikleri üzerinde de belirleyici etkileri olan dinin, ruhsal ve fiziksel sağlık başta olmak üzere, mutluluk, yaşam doyumu, evlilik ilişkisi ve çocuk yetiştirme tutumları gibi insan deneyiminin çeşitli boyutları üzerinden daimî olarak tecrübe edildiği sayısız araştırma tarafından ortaya konmuştur. Sekülerleşme teorilerinin ileri sürdüğü ve dini anlam sistemlerinin etkisini yitireceğine ilişkin öngörünün aksine bireyin ruh sağlığında ve ilişkilerinde kimi zaman şekillendirici, yön verici, kimi zaman ise, özellikle öznel yorumlamalara bağlı olarak işlev bozucu bir biçimde deneyimlenerek etkisini sürdürdüğü bilinmektedir.

Dinin ruhsallık üzerindeki etkileri ağırlıklı olarak yaşamın rutin ya da olağandışı acılarıyla baş etmede önem arz eden yönüyle ele alınmış, ilişkiler ve etkileşimler açısından sahip olduğu işlevler görece daha az çalışılmıştır. Bu araştırma din olgusunun çift ilişkisi özelindeki anlamlarına odaklanmaktadır. Araştırma kapsamında aile sisteminin bir alt sistemi olan çift ilişkisi dindarlık zemininde incelenmiş, yaşları 32 ila 45 arasında değişen ve kendilerini dindar olarak tanımlayan sekiz kadın ve iki erkek yetişkinle Nisan 2021-Mayıs 2021 tarihleri arasında derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Dini etkinin incelemeye meydan okuyan soyut doğasına ilişkin derin ve anlamlı veriler elde edebilmek amacıyla araştırma olgu bilim deseninde yürütülmüştür. Bu bağlamda araştırmanın odağında dinî deneyimin özellikle ilişkiyi anlamlandırma ve ilişki sorunlarını çözme eksenli etkileri yer almıştır.

Araştırma herhangi bir değer yargısı merceğinden bakmayıp, incelemeye konu olan olgunun olduğu hali ve tüm yönleriyle betimlenmesine odaklanmaktadır. Araştırma sonucunda dini duygu ve deneyiminin çift ilişkisi üzerinde evliliğe kader inancı temelinde anlam verme; eşler arası anlaşmazlıklarda dini öğretilerin salık verdiği şekilde ılımlı, hoşgörülü ve affedici olma; dua yoluyla anlaşmazlıklarda kendi payına düşen sorumluluğu fark etme şeklinde sıralanabilecek yapıcı işlevlere sahip olduğu görülmüştür. Ek olarak, yetersizlik ve çaresizlik duygularını azaltan yönüyle dini inancın çiftlerde iyimser ve çözüm odaklı davranışlara katkı sağladığı belirlenmiştir. Bu bildiride söz konusu etkiler elde edilen bulgular çerçevesinde sunulacaktır. 

Anahtar Kelimeler: Dinî tecrübe, Dindarlık, Çift İlişkisi