Bu araştırmada, Türkiye’deki katılım bankaları tarafından toplanan ve kullandırılan fonların kredi sektörü içerisindeki payı ile ilişkisi ve makroekonomik göstergelerin ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Türkiye’de 2017/10-2023/12 tarihleri arasında, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) sistemi üzerinden elde edilen veriler, aylık olarak derlenmiştir. Araştırmada katılım bankaları tarafından verilen krediler ve sektör payları bağımlı değişkenler olarak alınmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri ise gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH), döviz kuru, mevduat faizi, Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) olarak alınmıştır. Verilerin analizinde Spearman’s rho korelasyon analizi ve Genelleştirilmiş Lineer Model analizleri kullanılmıştır. Katılım bankaları tarafından toplanan fonlar ile verilen krediler, toplam krediler, sektör payı, GSYİH artışı, döviz kuru, mevduat faizi, TEFE ve TÜFE arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler vardır. Verilen krediler ile toplam krediler, sektör payı, GSYİH artışı, döviz kuru, mevduat faizi, TEFE ve TÜFE arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler vardır. Sektör payı ile toplanan fonlar, toplam krediler, GSYİH artışı ve TÜFE arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler vardır. Katılım bankalarının sektör payları üzerinde verilen krediler, toplam krediler, GSYİH ve TÜFE serilerinin etkisi istatistiksel olarak anlamlıdır. Katılım bankalarının sektör içerisindeki payları döviz, faizler, TEFE ve TÜFE üzerinde anlamlı etkiye sahip olmasa da, GSYİH üzerinde anlamlı etkiye sahiptir. Elde edilen sonuçlar, uzun vade katılım bankalarının ekonomiye etkilerinin artacağına işaret etmektedir. Buna ilave olarak katılım bankaları, faizden çekinen birikim sahiplerinin ekonomik sisteme katılımlarında önemli role sahiptir.
In this research, it is aimed to examine the relationship between the funds collected and disbursed by participation banks in Turkey and their share in the credit sector and the relationship between macroeconomic indicators. Data obtained through the Central Bank Electronic Data Distribution System (EVDS) system in Turkey between 2017/10-2023/12 was compiled monthly. In the research, loans given by participation banks and sector shares were taken as dependent variables. The independent variables of the research are gross domestic product (GDP), exchange rate, deposit interest, Wholesale Price Index (WPI) and Consumer Price Index (CPI). Spearman's rho correlation analysis and Generalized Linear Model analyzes were used to analyze the data. There are statistically significant and positive relationships between the funds collected by participation banks and the loans given, total loans, sector share, GDP growth, exchange rate, deposit interest, WPI and CPI. There are statistically significant and positive relationships between loans given and total loans, sector share, GDP growth, exchange rate, deposit interest, WPI and CPI. There are statistically significant and positive relationships between sector share and funds collected, total loans, GDP growth and CPI. The effects of loans given, total loans, GDP and CPI series on the sector shares of participation banks are statistically significant. Although the shares of participation banks in the sector do not have a significant effect on foreign exchange, interest rates, WPI and CPI, they have a significant effect on GDP. The results obtained indicate that the effects of participation banks on the economy will increase in the long term. In addition, participation banks have an important role in the participation of savers who are afraid of interest in the economic system.
