TUBITAK Project, 2024 - 2024
Ekolojik yapı malzemeleri çevreyi ve insan sağlığını koruyan
yapılar inşa etmenin araçlarından, yapılarda doğayla uyumlu malzeme kullanmak
da ekolojik mimarlığın prensiplerindendir. Enerji verimi yüksek, dayanıklı,
bakım onarımları kolay, geri dönüştürülebilir ve sürdürülebilir doğal
malzemelerin, enerji korunumuna, kullanıcının sağlığı ve doğal çevrenin
korunmasına ve çevresel performansa olumu katkı sağladığı bilinmektedir.
Sürdürülebilir mimari yapılar için çevreye zarar vermeyen taş-kerpiç-ahşap gibi
doğal -ekolojik malzemeleri kullanmak ve böylece karbon emisyonun azaltarak
küresel ısınmanın önlenmesine de katkıda bulunmak mümkündür.
Ekolojik yapı malzemelerinin üretim ve kullanımını
arttırmaya yönelik stratejilerden biri de bu malzemelerin tanıtılması,
öğretilmesi ve mimari projelerde planlanmasını teşvik edecek eğitim
çalışmalarıdır. Ekolojik bina inşa etmeye yönelik proje ve çalışmaların
yaygınlaştırılması ekolojik malzeme tasarımı, üretimi ve yapıda kullanılması
konusunda yetişmiş genç mimar ve akademisyenlerin çoğalmasına bağlıdır.
İnşaat mühendisliği ve mimarlık dallarında lisansüstü
eğitimi gören veya görmekte olan öğrenci ve genç araştırmacılar, mimarlığın
değişik alanlarında dersler almakla birlikte günümüzde önemi ve popülaritesi
artan çevre ve doğa ekolojik mimarlık ve sürdürülebilirlik konularında teorik
ve pratik bilgi ihtiyacı da duymaktadırlar.
Bu sebeple Ülkemizde doğal yapı malzemeleri üzerinde çalışan bilim
adamlarından oluşan yetkin bir ekip tarafından bu konudaki tecrübe ve bilimsel birikimin
genç araştırmacılara komprime bilgi olarak aktarılması ve öğretilmesi
gerekmektedir. Önerilen bu proje; ekolojik yapı malzemeleri konusundaki
akademik birikimi genç akademisyen ve araştırmacılara aktarmayı
hedeflemektedir.
Ekolojik mimarlık çalışmalarına ivme kazandırmak, bu alanda
yetişmiş gençlerin eğitimi ile mümkün olacaktır. Ancak, kısa süreli bu tip
eğitimlerle ekolojik mimarlık ve bütün ekolojik yapı malzemelerinin her yönüyle
ele alınması mümkün değildir. Bu sebeple, projenin etkinlik plan çerçevesi bir
miktar geniş tutularak etkinliğe esneklik kazandırılmaya çalışılmıştır. Mevsim
ve yerel şartlara bağlı olarak doğal-ekolojik yapı malzemelerinden birine
odaklanılacak ve etkinlik planı ona göre güncellenecektir.
Projenin hedef kitlesi tercihan lisansüstü öğrencileri olmak
üzere inşaat mühendisliği, mimarlık ve peyzaj mimarlığı alanında araştırma
yapanlardır. Bu kitleyle ekolojik yapı malzemelerinin üretilmesi ve
yapıda/donatıda kullanmanın ilke ve tekniklerini öğretilmesi amaçlanmaktadır.
Başarı kriterimiz; katılımcıyı gittiği yerde ekolojik malzemeden bir yapı
tasarlamak bu yapının malzemesini hazırlamaya yönelik bir proje ya da
uygulamada görev alabilecek seviyeye getirebilmektir.
Proje hedefi gerçekleştiği takdirde inşaat mühendisliği,
mimarlık alanında çalışan genç bilim adamları ve araştırmacıların yeni bilgi ve
yetenekler kazanmasına, Ülkemizin araştırma altyapısına ve dolayısıyla bilimsel
ve teknolojik araştırma gücünün artmasına katkı sağlanmış olacaktır.
Projenin Düzenleme Kurulu, mimarlık ve iç mimarlık
bölümlerinde akademik faaliyette bulunan bir ekolog ve iki mimar ile bir peyzaj
mimarı akademisyenden oluşmaktadır. Eğitmenler konusunda en yetkin
akademisyenler arasından seçilmiştir. Çevre sorunlarını oluşturan faktörlerden
biri de yapı inşaat sektörünün faaliyetidir. Bu faaliyetin olumsuz etkilerinin
azaltma ihtiyacı, bizi yapılarda ekolojik tasarıma ve ekolojik malzeme
kullanmaya yönlendirmektedir. Ekolojik yapı malzemeleri çevreyi ve insan
sağlığını koruyan mimari ürünler vermenin en pratik araçlarıdır. Bu
malzemelerin tanıtılması, öğretilmesi ve mimari projelerde planlanmasını teşvik
edecek eğitim çalışmalarına ihtiyaç vardır
Ülkemizde geleneksel yapı malzemeleri olarak binalarda
yaygın olarak kullanılmakta olan ahşap, taş ve özellikle kerpicin yapım
tekniklerine ait bilgi birikiminin akademik yol ve yöntemlerle genç mimar ve
mühendislere aktarılması gerekmektedir. Önerilen bu proje ekolojik yapı malzemeleri
konusundaki akademik birikimi, genç akademisyen ve araştırmacılara aktarmayı
hedeflemektedir.
Modern mimarideki sürdürülebilirlik ihtiyacını karşılamaya
hizmet edecek stratejilerden biri de yapılarda ahşap kerpiç taş gibi doğal
-ekolojik malzemelerin kullanılmasıdır.
Geleneksel mimaride yaygın olarak kullanılan ve
doğal-ekolojik-sürdürülebilir yapı malzemelerinden olan taş, kerpiç ve ahşabın
bugün modern mimaride ve yapı sektöründe yerini alabilmesi için ekolojik
sürdürülebilirliğinin yanı sıra ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliğinin de ele
alınıp değerlendirilmesi ve bu konuların da etkinlik planına dahil edilmesi
gerekmektedir
Yapılarda kullanılan toprak ve kerpiç, karbon emisyonun
azalmasına ve küresel ısınmanın önlenmesine katkıda bulunur. Bu yönüyle, ikimi
değişikliğine karşı koyma potansiyeli olan bir malzemeler sayılmaktadır.
Kerpiç yapılar sadece konut değil her türlü estetik
tasarımlara ve mekân kimliği oluşturamaya da imkân verebilir. Taş, toprak ve ahşap
malzeme peyzaj mimarlarını, özellikle alçı katkılı kerpiç (Alker) ise mimar ve
iç mimarlarını yakından ilgilendirmektedir. Kerpiç bina inşa etmeye yönelik
proje ve çalışmaların yaygınlaştırılması kerpicin üretimi ve yapıda
kullanılması konusunda kendine güvenen yetişmiş genç mimar ve akademisyenlerin
çoğalmasına bağlıdır. Önerilen bu proje böyle bir pratik hedef de gözetmektedir.
Doğal malzemeden yapı üretme konusundaki kültür ve bilgi
birikiminin akademisyenlerin devralması bilim dünyamız ve ülkemiz için önemli
bir kazanım olacaktır. Ekolojik yapı alanında teknik eleman ve usta ihtiyacını
karşılamak için bu bilginin eğitim yoluyla ülke çapında yaygınlaştırılmasına
ihtiyaç vardır. Aynı ihtiyaç taş ve ahşap yapım ve kullanımı alanında kendini
açıkça göstermektedir.
Genç mimarların Ülkemizde henüz değeri yeterince takdir
edilmeyen hâlbuki yurt dışında bir sektör olarak gelişen kerpiç gibi toprak
esaslı yapı malzemelerine ait yapım teknikleri ile tanıştırılması gereklidir.
Mimarların kerpiç malzemesine ve yapım sistemlerine geçmişin değil de geleceğin
mimarlığına ait araçlar gözüyle bakabilmeleri onlara öğrencilik çağında
kazandırılması gereken bir bilgi ve yeteneklere bağlıdır
Kısa süreli bu tip eğitimlerle ekolojik mimarlık ve bütün
ekolojik yapı malzemelerinin her yönüyle ele alınması mümkün olmamakla birlikte
odaklanılan bir konuda başarılı bir eğitim ve paylaşım atmosferi oluşturmak ve
usta akademisyenlerin genç akademisyenlere bilgi ve tecrübelerini aktarmalarını
sağlamak mümkündür. Bu sebeple proje için taş, toprak ve ahşap gibi üç ana odak
belirlenmiş olup, projenin destek aldığı tarih, mevsim ve yerel şartlara bağlı
olarak bunlardan biri seçilerek etkinlik planı ona göre güncellenecektir
Proje ile genç bilim adamları ve araştırmacıların yeni bilgi ve yetenekler kazanmasına, Ülkemizin de araştırma altyapısına ve dolayısıyla bilimsel ve teknolojik araştırma gücünün artmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.